Dostęp do zawodów prawniczych
86. posiedzenie Senatu - 19, 20, 21 i 22 lipca 2005
Senator Romaszewski wnioskował o przyjęcie ustawy bez poprawek, pomimo, że ma ona istotne wady. Senat przychylił się do złożonego wniosku. Przemawiała za tym możliwość, że po wprowadzeniu poprawek i zwróceniu ustawy do Sejmu zostanie ona zablokowana w Komisjach zdominowanych przez przedstawicieli korporacji prawniczych.
Nowelizacja jest oparta na projekcie poselskim złożonym przez PiS wprowadza ułatwienia w dostępie do zawodu adwokata, radcy prawnego i notariusza. Przyznaje prawo do świadczenia pomocy prawnej, z wyjątkiem zastępstwa procesowego, osobom niebędącym adwokatami ani radcami prawnymi, a posiadającym wyższe wykształcenie prawnicze.
Statystyki przyjęć na aplikacje wydają się potwierdzać, że w przyjmowaniu na aplikację radcowską, adwokacką czy notarialną ogromną rolę odgrywa nepotyzm i w dzisiejszych warunkach znakomita większość absolwentów prawa nie może pracować w swoim zawodzie-twierdzi senator Romaszewski. Dodatkowo po zwiększeniu liczby aplikantów sędziowskich i prokuratorskich mamy w Polsce około półtora tysiąca ludzi, którzy posiadają najwyższe kwalifikacje, potwierdzone państwowym egzaminem sędziowskim lub prokuratorskim i nie mogą nawet w myśl obecnie obowiązujących przepisów udzielać porad prawnych.
Z punktu widzenia obywateli wygląda to bardzo źle - zauważa senator-prawo jest coraz bardziej skomplikowane. Niedawno wprowadzono przymus adwokacki w postępowaniach kasacyjnych przed Sądem Najwyższym, wzmocniono kontradyktoryjność procesów. Do niedawna sędzia mógł podczas sprawy dotyczącej na przykład prawa pracy czy alimentów wspomóc stronę, informując o jej uprawnieniach i możliwości składania wniosków. Obecnie mamy równość stron, a więc pracownica "Biedronki" musi stawać naprzeciw kancelarii adwokackiej reprezentującej "Biedronkę". Jest to zdumiewająca równość, tu pomoc prawna jest konieczna, ale dostępu do niej praktycznie nie ma. Na przykład w Mielcu na prawie sto tysięcy mieszkańców jest pięciu adwokatów, dwunastu radców prawnych i siedmiu notariuszy. Taka sytuacja winduje ceny i doprowadza do obniżenia jakości usług. Omawiana ustawa poprzez zwiększenie liczby osób mogących świadczyć porady prawne poprawi dostępność usług prawniczych i obniży ich ceny. Obecnie interesy korporacji blokują dostęp do wykonywania zawodu 60 tysiącom młodych prawników i uniemożliwiają skuteczny dostęp do wymiaru sprawiedliwości obywatelom. Ludzie mają podstawowe prawo do sprawiedliwości i muszą móc do niej dotrzeć. Musi to być rzeczywista możliwość bronienia swoich interesów - mówi senator Romaszewski.
Według prawa samorządy zawodowe sprawują pieczę nad należytym wykonywaniem tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. Korporacje nie dostrzegają jednak interesu publicznego w powszechnej dostępności porad prawnych. Ponadto samorządy nie mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania działalności gospodarczej. Korporacje prawnicze działają dokładnie odwrotnie i dostęp do wykonywania zawodu ograniczają nie chcąc dopuścić do powstania konkurencji na rynku. Korporacje są sędziami we własnej sprawie - to one decydują, czy ktoś może wykonywać zawód adwokata, radcy prawnego czy notariusza. Jest to nieuczciwa konkurencja-twierdzi senator Romaszewski.
Więcej o dyskusji nad tym punktem na stronie Senatu RP.
patrz: stenogramy posiedzeń > 86 posiedzenie > ctrl + F > Zbigniew Romaszewski > pkt. 17
